Sự thay đổi nhanh đến chóng mặt này khiến nhiều người phải đặt câu hỏi: “Nghề môi giới chứng khoán bấp bênh như vậy sao? Muốn làm nghề này, phải chăng người ta cần ít nhiều có máu liều?” Nghĩ như vậy thì thật “oan” cho người hành nghề môi giới chứng khoán vì những thông tin giật gân vừa nêu chỉ phản ánh một khía cạnh rất nhỏ trong công việc và cuộc sống của họ. Trên thực tế, nghề môi giới chứng khoán còn có rất nhiều điều thú vị. Hãy cùng tôi bắt đầu cuộc hành trình khám phá chúng nhé!Chuyên viên môi giới chứng khoán – Tiếp khách và tư vấn
Theo Value Line, một trong những bản tin chuyên về chứng khoán hàng đầu của Mỹ, chuyên viên môi giới chứng khoán là người đại diện, bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư chứng khoán thông qua việc phân tích và giải thích về phương thức hoạt động của thị trường chứng khoán, thu thập thông tin và đưa ra những khuyến cáo giúp nhà đầu tư ra quyết định nên mua hoặc bán cổ phiếu hay trái phiếu của công ty nào. Tiếp khách và tư vấn – đó là những công việc chính của một chuyên viên môi giới.
Ở Việt Nam, do nghề môi giới chứng khoán mới hình thành trong vòng 9 năm trở lại đây nên mức độ chuyên nghiệp chưa cao. Đa số chuyên viên môi giới chứng khoán Việt Nam chỉ mới làm tốt công việc “tiếp khách” như nhận lệnh của nhà đầu tư, kiểm tra tài khoản của khách hàng xem có đủ điều kiện để giao dịch hay không, nhận kết quả và thông tin cho khách hàng v.v… Còn mảng “tư vấn” thì họ vẫn làm nhưng chất lượng chưa cao lắm. Vào những thời điểm thị trường chứng khoán biến động mạnh, đôi lúc họ đưa ra những lời tư vấn chung chung, khiến nhà đầu tư vốn đã hoang mang lại càng bối rối hơn!
Môi giới chứng khoán giỏi = Kiến thức + Biết lắng nghe + Trung thực
So với các ngành nghề khác, nghề môi giới chứng khoán có những yêu cầu khá cao cả về kiến thức, kỹ năng và tố chất. Đầu tiên, một nhà môi giới chứng khoán phải có kiến thức sâu rộng về thị trường chứng khoán. Có vững kiến thức thì chuyên viên môi giới chứng khoán mới có khả năng phân tích tài chính, thu thập, dự đoán thông tin chứng khoán thật nhanh nhạy để tư vấn cho nhà đầu tư với xác suất thành công cao nhất. Trên thị trường chứng khoán, chỉ cần bạn chậm vài giây thôi thì có thể sẽ mất cả bạc tỉ!
Thứ hai, một chuyên viên môi giới chứng khoán giỏi còn phải có kỹ năng giao tiếp tốt, trong đó kỹ năng lắng nghe còn quan trọng hơn kỹ năng nói. Câu ngạn ngữ Trung Quốc “Một người nói hay không bằng một người nghe giỏi” rất phù hợp với nghề môi giới chứng khoán. Điều này có thể làm bạn ngạc nhiên vì lâu nay ở Việt Nam người ta thường nghĩ những người làm nghề môi giới là những người “buôn nước bọt”. Thật ra, chính những người môi giới nói “liên tu bất tận” mới dễ làm mất lòng khách hàng. Nếu chuyên viên môi giới chỉ lo trình bày quan điểm của mình, không chịu lắng nghe khách hàng thì chắn chắn sẽ không thể nắm bắt được chính xác nhu cầu và mục tiêu của họ. Hậu quả là họ sẽ dễ có những tư vấn sai lầm hay thậm chí là trở thành “quân sư quạt mo”.
Không những thế, nghề môi giới chứng khoán còn đòi hỏi đạo đức nghề nghiệp nhất định, đặc biệt là tính trung thực. Thị trường chứng khoán vốn có nhiều rủi ro. Không phải ai mua cổ phiếu cũng thắng. Do đó, nhà đầu tư thường đặt rất nhiều kì vọng vào người môi giới chứng khoán vì bản thân họ không đủ kiến thức hoặc thiếu thông tin. Vì thế, ngoài khả năng phân tích tài chính, các chuyên viên môi giới chứng khoán cần tôn trọng sự trung thực và tính minh bạch khi cung cấp thông tin cho khách hàng.
Học ở trường học và học ở trường đời
Môi giới chứng khoán hoàn toàn không phải là một nghề dành cho những người thích an nhàn. Muốn thành công, bạn phải học đến nơi đến chốn và cập nhật kiến thức liên tục. Ở nước ngoài, đa số những người môi giới đều có 1 hoặc 2 bằng đại học về Kinh tế, Tài chính, Kế toán hay Luật. Tuy nhiên, muốn hành nghề thì họ còn phải vượt qua những kỳ thi chuyên môn cực kỳ “khó nuốt” như Series 7 (kỳ thi cấp giấy phép hành nghề) của Mỹ.
Riêng ở Việt Nam, muốn làm nghề môi giới chứng khoán, bạn có thể theo học chuyên ngành Ngân hàng ở một số trường như Đại học Kinh tế TP.HCM. Sau đó, bạn phải thi lấy các chứng chỉ hành nghề môi giới chứng khoán theo quy định của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước như Chứng chỉ Cơ bản về chứng khoán và Thị trường chứng khoán, Chứng chỉ Phân tích và Ðầu tư chứng khoán, và Chứng chỉ Môi giới chứng khoán và Tư vấn đầu tư chứng khoán.
Bên cạnh kiến thức từ sách vở, bạn còn phải chịu khó tự học và tích lũy thêm kinh nghiệm nữa. Có một câu nói thường được những người hành nghề môi giới chứng khoán tại Mỹ nhắc đến là: “Không có đại học nào tốt bằng Ðại học Wall Street”. Trên thực tế làm gì có Ðại học Wall Street! Đây chỉ là một câu nói vui với hàm ý nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc học hỏi từ những trải nghiệm thực tế (cả vinh quang và cay đắng) trong công việc. Trong quá trình hành nghề, bạn nên tích cực thiết lập quan hệ xã hội để vừa học hỏi được kinh nghiệm vừa có thêm nhiều khách hàng tiềm năng. Ngoài ra, bạn cũng nên nghiên cứu các tờ báo, tạp chí chuyên về kinh tế - tài chính như Thời báo kinh tế Việt Nam, Thời báo kinh tế Sài Gòn, The Economist, Financial Times và tham khảo các website tài chính của BBC, CNN, v.v…
Từ đỉnh cao đến vực thẳm
Nghề môi giới chứng khoán mang đến cho con người cơ hội thăng tiến sáng sủa và thu nhập cao nên luôn là một trong những nghề “hot”. Nếu chứng tỏ được tài năng ở vị trí chuyên viên, bạn sẽ có nhiều hy vọng được đề bạt lên những vị trí quản lý như Trưởng phòng Môi giới. Về lương bổng, thu nhập của nghề môi giới chứng khoán vào loại cao nhất trong các ngành nghề. Mức lương “cứng” của chuyên viên môi giới tối thiểu cũng phải 10 triệu đồng/tháng (nguồn: Báo Sài Gòn Giải Phóng, ngày 04/02/2007), nhưng đó không phải là nguồn thu nhập chính của họ. “Mỏ vàng” của họ chính là tiền thưởng của các nhà đầu tư. Nhiều “đại gia” khi thắng lớn sẵn sàng thưởng cho người môi giới 10% mức lợi nhuận cả tỷ đồng họ thu được, mà chuyên viên môi giới thường làm môi giới, tư vấn cho cả chục nhà đầu tư. Đó là chưa kể tiền thưởng của công ty và lợi nhuận từ hoạt động tự kinh doanh chứng khoán của họ. Vì thế, vào những thời điểm thị trường chứng khoán thăng hoa, một chuyên viên môi giới chứng khoán có thể kiếm được 2-3 tỷ đồng một tháng!
Tuy nhiên, cũng như các nghề nghiệp khác, nghề môi giới chứng khoán cũng có lúc “trầm”, chứ không phải lúc nào cũng “thăng”. Có lẽ do “đỉnh cao” và “vực thẳm” của nghề cách nhau quá xa nên người ta mới có cảm giác nghề này sao mà bấp bênh, thậm chí là “bạc”. Khi thị trường chứng khoán đi lên thì người môi giới chứng khoán được khách hàng “săn đón”, kiếm được tiền triệu, tiền tỷ. Còn khi thị trường xuống dốc thì họ bị khách hàng ngó lơ, thu nhập của họ bị sụt giảm đến mức tối thiểu, chưa kể đến gánh nặng nợ nần do vay tiền ngân hàng để đầu tư chứng khoán.
Dù có lúc thịnh lúc suy nhưng thị trường chứng khoán không thể tồn tại mà không có những người môi giới. Vì thế, nếu bạn muốn có một nghề nghiệp mang lại cơ hội thăng tiến và thu nhập cao thì hãy mạnh dạn “dấn thân” theo nghề môi giới chứng khoán. Mọi việc chắc chắn sẽ không dễ dàng cho bạn nhưng đừng bao giờ nản lòng. Hãy luôn tâm niệm: nếu bền chí thì từ vực thẳm bạn sẽ vẫn có cách để leo trở lại đỉnh cao!